Çevresel ve Sosyal Risk Yönetimi Sistemi

VakıfBank, Kredilendirme Süreçlerinde Çevresel ve Sosyal Etkilerin Yönetimi Politikası çerçevesinde Çevresel ve Sosyal Risk Yönetimi Sistemini (ÇSYS) 2022 yılının Aralık ayı itibarıyla devreye alarak 20 milyon ABD doları ve üzeri Proje Finansmanı kredileri için çevresel, sosyal, yönetişim ve iş sağlığı güvenliği alanlarındaki riskleri ve bu risklerin olası etkilerini değerlendirmeye yönelik süreçleri uygulamaya başlamıştır. Ağustos 2025 itibarıyla ise, söz konusu değerlendirme kriteri yatırım tutarı 10 milyon ABD doları ve üzerindeki Proje Finansmanı kredileri olarak revize edilmiştir. Bankamız bu adım ile; daha geniş bir kredi portföyünün çevresel ve sosyal risklerini IFC Performans Standartları (IFC PS), Ekvator Prensipleri (EP) gibi uluslararası standartlarla uyumlu biçimde değerlendirme, söz konusu riskleri proaktif olarak yönetme ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanarak Haziran 2025 itibarıyla yürürlüğe giren Bankaların Yeşil Varlık Oranı Hesaplanması Hakkında Tebliğ kapsamındaki varlıklarını artırma imkanına sahip olmuştur.

ÇSYS kapsamında yürütülen değerlendirme sürecinde, talep edilen krediye ilişkin faaliyet öncelikle VakıfBank Kredilendirme Süreçlerinde Çevresel Sosyal Etkilerin Yönetimi Politikasının ekinde yer alan Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesine* (FEF) göre kontrol edilir ve müşteriden FEF’te sıralanmış alanlarda faaliyet göstermediğine dair taahhütname alınır. Eğer faaliyet FEF Listesi içerisinde yer alıyorsa, kredi teklifi yapılamaz. Finanse edilmeyen faaliyetler listesi için Politika Belgemizi buradan inceleyebilirsiniz.

ÇSYS kapsamında FEF Listesi’nde yer almayan ve yatırım tutarı 10 milyon ABD Doları ve üzerinde olan proje kredilerinde, Çevresel ve Sosyal Değerlendirme Aracı kullanılarak müşteri ve finanse edilecek projesi için çevresel ve sosyal risk değerlendirmesi yapılır. Değerlendirme sonucunda A (Yüksek) B+ (Orta Yüksek), B- (Orta-Düşük) ve C (Düşük) olmak üzere dört sınıf halinde risk kategorisi oluşabilmektedir.

Yapılan ön değerlendirme sonucunda, krediye konu projenin çevresel ve sosyal risk kategorisi A (Yüksek) olarak belirlenmişse, Bankamız ÇSYS standartlarına uyumlu ve daha kapsamlı bir çevresel ve sosyal risk değerlendirmesi yapmak üzere Dış Danışman Firma atanması gerekliliği ilgili Şubeye iletilir. 

Dış Danışman Firma atanması gerekmeyen durumlarda, müşteriye IFC PS ve ulusal mevzuat esas alınarak oluşturulmuş bir belge listesi gönderilir. Müşteri tarafından iletilen belgelerin incelenmesinin ardından, projeye ilişkin çevresel ve sosyal etkilerin yerinde incelenmesi amacıyla saha ziyareti gerçekleştirilir. Yapılan değerlendirme sonucunda projeler; risk kategorileri B+ (Orta Yüksek), B- (Orta-Düşük) ve C (Düşük) olmak üzere üç sınıf halinde kategorize edilir ve tespit edilen çevresel ve sosyal risklerin azaltılması ve önlenmesi amacıyla Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı hazırlanır. Bu plan kapsamında öngörülen iyileştirmelerin ve eksikliklerin giderilmesine yönelik süreçler, kredi vadesi boyunca Bankamız tarafından periyodik olarak takip edilir. Projeye dair tüm bilgi ve belgeler, saha ziyaretleri sırasında elde edilen bulgular, aksiyon planı ve saha fotoğrafları bir araya getirilerek Çevresel ve Sosyal Durum Değerlendirme Raporu oluşturulur.

Finansmanı sağlanan projelerin çevresel ve sosyal performansının izlenmesine yönelik faaliyetler, kredi vadesi boyunca düzenli olarak gerçekleştirilir. Bu faaliyetler, gerekli görülen durumlarda yatırım dönemi ile sınırlı kalmayıp işletme dönemini de kapsayabilir. İzleme faaliyetlerinden elde edilen çıktılar esas alınarak Çevresel ve Sosyal İzleme Raporu hazırlanır. İzleme sürecinde uygunsuzluk ve/veya alınması gereken ek tedbirler olması halinde, sözleşmede mutabık kalınan yükümlülüklerin yerine getirilmesi talep edilir. İzleme faaliyetlerinin kapsamı, projelerin çevresel ve sosyal risk kategorisine göre belirlenir ve uygulanır.

• Kategori A: Çevresel ve sosyal izleme programına uygun olarak, yılda en az bir kez bağımsız Dış Danışman tarafından izlenir ve gerekli görüldüğü durumlarda saha ziyareti gerçekleştirilir. 
• Kategori B+ ve B- : Kredi vadesi boyunca, çevresel ve sosyal izleme programına uygun olarak yılda en az bir kez proje sorumluları tarafından izlenir. 
• Kategori C: Çevresel ve sosyal izleme yapılmasına gerek yoktur.

VakıfBank, Kredilendirme Süreçlerinde Çevresel ve Sosyal Etkilerin Yönetimi Politikası kapsamında ÇSYS’nin uygulanmaya başlanmasından bu yana Bankamız nezdinde 70 projeye çevresel ve sosyal risk değerlendirmesi uygulanmıştır. 

Tablo 1: Değerlendirme Yıllarına Göre Proje Kredisi Bilgileri                                     

Tablo 2: Değerlendirme Yıllarına Göre Nihai Skor Bilgileri 

ÇSYS Bankamızda yalnızca proje finansmanı kapsamında değil, aynı zamanda uluslararası finansman kuruluşlarından (Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Asya İmar Kalkınma Bankası vb.) sağlanan krediler, nakit yönetimi ürünleri gibi farklı kaynaklara yönelik süreçlerde de etkin bir şekilde uygulanmakta ve her bir projeye özgü çevresel ve sosyal risk değerlendirme araçları kurgulanabilmektedir. Bu kapsamda, ÇSYS uygulamalarının farklı finansman türlerine göre detaylarına aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

Dünya Bankası Salgın Destek Kredisi (SADEK)