Referans Faiz Oranı (IBOR) Reformları ve Geçiş Süreçleri Hakkında Bilgilendirme

Değerli müşterilerimiz,

Bu bilgilendirme metni, finansal ürünlerde kullanılan referans faiz oranlarındaki önemli değişiklikler ve söz konusu referans oranların kullanımının sonlandırılmasına yönelik çalışmaların (Referans Faiz Oranı Reformu) yürütülmesi nedeniyle geçiş sürecine ilişkin bilgi vermek maksadıyla hazırlanmıştır.

İşbu bilgilendirme metni, metinde belirtilenler dâhil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere referans faiz oranlarına endeksli türev ürünler, krediler, borçlanmalar ve menkul kıymetler vb. finansal ürünlerin sahibi olan ve/veya söz konusu finansal ürünlerle ilgili işlem yapmayı planlayan müşterilerimizi ilgilendirmektedir.

Referans faiz oranlarında yapılacak değişiklikler, mevcut referans faiz oranlarının yayınlanmasının tamamen sonlandırılması veya değişikliğe uğraması şeklinde ortaya çıkabilir. Bu sebeple faiz reformu ile ilgili güncel sektör gelişmelerinin takip edilmesi ve söz konusu reformun mevcut işlemlerinizin yanı sıra yapmayı planladığınız yeni işlemleriniz üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

Referans Faiz Oranları Nelerdir?

Referans Faiz Oranları; periyodik olarak ilgili otoritelerce kamuya açıklanan, genel olarak “IBOR” (USD LIBOR, EUR LIBOR, GBP LIBOR, JPY LIBOR, CHF LIBOR, EURIBOR, EONIA veya TRLIBOR vb.) olarak adlandırılan gösterge faiz oranlarıdır. Referans faiz ürünleri, başta türev ürünler, krediler vb. finansal ürünlerin faizlerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır.

Referans Faiz Oranlarında Neler Değişecek, Neden?

Mevcut referans faiz oranlarının aktif piyasayı temsil gücünün azalması, Finansal İstikrar Kurulu’nun yürüttüğü Referans Faiz Oranı Reformu çerçevesinde İngiltere Finansal Yönetim Otoritesi'nin (FCA), 31 Aralık 2021 tarihinden itibaren LIBOR’u desteklemeyeceğini bildirmesi nedeniyle tüm finansal kuruluşlar ve firmalar için alternatif referans faiz oranına geçilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan piyasalarda mevcut referans faiz oranlarının değişikliğe uğraması ya da uygulamasına son verilmesi beklenmektedir. İlgili finansal düzenleme kurumları da mevcut referans faiz oranlarından farklı bir şekilde hesaplanan alternatif referans faiz oranları olarak geliştirilen gecelik ve risksiz faiz oranlarının (Risk Free Rate: RFR) kullanılmasını teşvik etmektedir. Nitekim, FCA tarafındaki gelişmelere paralel olarak, başta ABD, Birleşik Krallık, Euro Bölgesi ve ülkemiz olmak üzere bir çok ülke çeşitli referans faiz oranlarına ilişkin çalışmalar yapmaktadır.

Alternatif Referans Faiz Oranları Nelerdir?

İlgili finansal düzenleme kurumları, piyasa katılımcıları ve sektörel kuruluşlarca gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında mevcut referans faiz oranlarının yerine alternatif referans faiz oranları oluşturulmuştur. Oluşturulan RFR’ler ile mevcut referans faiz oranları arasında bir takım farklılıklar bulunmaktadır. Mevcut referans faiz oranları (IBOR) birden fazla vade için (1 hafta, 1 ay, 3 ay vb.) yayımlanırken RFR’ler gecelik (overnight) faiz oranlarıdır. RFR’ler geçmişe dönük olarak hesaplanırken, IBOR’lar, ilgili gelecek vade için faiz oranını göstermektedir. Aşağıdaki tabloda mevcut referans faiz oranları ile alternatif referans faiz oranlarına ilişkin özet bilgilere yer verilmiştir:

Müşterilerimize Olası Etkileri Neler Olabilir?

Dünya genelinde finansal işlemlerde kullanılan referans faiz oranlarının sonlanması, Bankamız nezdinde yapılan ve siz değerli müşterilerimizin taraf olduğu sözleşme ve işlemler üzerinde önemli etkilere sebep olabilecektir. Örneğin;

• Geçmiş dönemlerden farklı olarak alternatif referans faiz oranlarının yayımlanma sıklığı, hesaplama yöntemi veya uygulama şekli değişebilir. Hesaplama farklılıkları, gelecekteki bir işlemin değerini, fiyatını, maliyetini ve performansını önemli ölçüde etkileyebilir veya değiştirebilir.
• IBOR’un yerine gelecek alternatif referans faiz oranlarının hesaplanma mantığının farklı olması sebebiyle mevcuttaki sözleşme referans faiz oranıyla alternatif sözleşme oranları arasında denklik sağlamak için alternatif faiz oranına bir miktar denkleştirme tutarı (adjustment spread) eklenmesi gerekebilir.
• Ödenecek faizin ancak bir faiz dönemi sonunda belli olması gibi değişiklikler, ek maliyetlere ve operasyonel zorluklara yol açabilir.
• Bu geçiş sürecinde herhangi bir referans faiz oranının açıklanmasının sonlandırılması durumunda düzenleyici kuruluşlar, söz konusu referansın aktif piyasayı temsil etmediğini duyurabilir. Bu durum, yedek faiz hükümleri içeren bazı sözleşmelerde yedek faiz hükümlerinin (fallback language) devreye girmesine, dolayısı ile atıfta bulunulan referans faiz oranının değişmesine yol açabilir.
• Mevcut işlemlerinizin sözleşmeleri, referans faiz oranının geçici olarak kullanılmaması durumunda alternatif referans faiz oranının belirlenmesini sağlayan yedek faiz hükümlerini içerebilir. Bazı sözleşmelerde ise alternatif referans faiz oranı belirleme konusunda farklı düzenlemeler mevcut olabilir.
• Alternatif referans faiz oranlarının kullanılması durumunda, ödenecek tutarlarda farklılıklar meydana gelebilir.
• Mevcut referans faiz oranlarının yerine geçecek alternatif referans faiz oranları, işlemden işleme, üründen ürüne, ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Riskten korunmak için yapılan bir işlem, bu farklılıklar sebebiyle etkinliğini kaybedebilir.
• Mevcut referans faiz oranından alternatif referans faiz oranına geçilmesi, vergisel, muhasebesel, yasal ve operasyonel risklere yol açabileceği için, farklı ülkelerde veya ürün piyasalarında oluşabilecek farklılıkların diğer finansal sözleşmelerinizi nasıl etkileyebileceği hususu dikkatlice irdelenmelidir.

Referans faiz oranı reformunun, işlemleriniz üzerinde kayda değer etkileri olabilecektir. Dolayısıyla söz konusu geçişin vergi, yasal mevzuat, muhasebe veya diğer konulardaki etkileri için değerlendirme yapmanızın faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Yasal Uyarı:

Referans Faiz Oranı Reformu ve Geçiş Süreci kaynaklı; yukarıda belirtilenler dâhil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere Bankamız herhangi bir sorumluluk üstlenmemektedir. Faiz oranlarının yayımlanmasının tamamen sonlandırılması, sonlandırılmasa bile temsil kabiliyetinin ortadan kalkması, değişikliğe uğraması veya reformun ortaya çıkması tamamıyla idari makamların takdirinde olup bu sebeple herhangi bir değişiklik veya riskin ortaya çıkması, bunlar sonucu oluşacak olumsuz maddi durum veya reform veya sona erme dolayısı ile ortaya çıkabilecek maliyetler/giderler ile ilgili Bankamızın herhangi bir sorumluluğu veya taahhüdü bulunmamaktadır. İşbu web sayfasında yer alan metin, yalnızca bilgi amaçlı hazırlanmış olup referans faiz oranında meydana gelebilecek reformlar veya bu oranların sonlandırılması ile ilgili vergi, hukuk, yatırım, mevzuat veya muhasebe danışmanlığı amacı taşımaz ve bu bağlamda tüm bilgi ve riskleri kapsamaz. Bankamız, Referans Faiz Oranı Reformu, bu reform sonucunda nasıl adımlar atılması gerektiği ile ilgili danışmanlık ve tavsiyelerde bulunmamaktadır. Genel anlamda herhangi bir referans faiz oranının kullanılması, değiştirilmesi veya reformu veya bunlarla ilişkili risklerin önemi veya gerçekleşme ihtimali ile ilgili herhangi bir görüş beyan edilmemektedir. Sona erecek veya reforma uğrayacak faiz oranları ile ilgili yeni bir adım atmadan önce, vergi, hukuk, finans, muhasebe ve diğer konularda müşterilerimizin ayrıca kendi danışmanlarından bilgi alması ve gelişmeleri takip etmesi önerilmektedir. İşbu bilgilendirme metni, Bankamızın metni yayımladığı tarihteki mevcut gelişmeleri yansıtmakla birlikte, bu metnin yayımlanmasından itibaren önemli gelişmeler olmuş olabilir. Bankamızın bu bilgilendirme metninde yer alan bilgileri güncelleme veya düzeltme yükümlülüğü yoktur. Bu bilgilendirme metni, referans faiz oranlarının reformu veya sonlandırılması ile ilişkili belirli riskler dâhil olmak üzere, olası riskler hakkında uyarıda bulunmak veya bunları tanımlamak amaçlı Bankamız tarafından sağlanan herhangi bir sözleşme, iş anlaşması, sorumluluk reddi, açıklama veya diğer bilgilendirme beyanlarına halel getirmez ve bunlarla bağlantılı olarak değerlendirilmemelidir.